کد مطلب:312420 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:229
عباس ولی خدا
برگرفته از: «اللهم انی تعرضت لزیارة اولیائك».
با گشت و گذری كوتاه در قرآن و روایات، «ولی خدا» را می شناسیم:
الا ان اولیاء الله لا خوف علیهم و لا هم یحزنون الذین آمنوا و كانوا یتقون لهم البشری فی الحیوة الدنیا و فی الاخرة لا تبدیل لكلمات الله ذلك الفوز العظیم [1] .
آگاه باشید كه اولیای خدا نه می ترسند و نه اندوهگین می شوند. كسانی كه ایمان آوردند و تقوا داشتند، بشارت در حیات دنیا و آخرت از آن آنان است. كلمات تقدیر خداوند دگرگون نمی شود این رستگاری بزرگ است.
رسول گرامی اسلام (ص) به روایت امام صادق (ع)، اولیای خداوند را به گونه ای می شناساند كه هر ساده اندیشی گمان نبرد اگر انسان مؤمنی از معرفت خدا و بینش الهی بهره مند بود و رفتار و گفتارش بر پایه ی موازین دین بود به مرتبه ی اولیای خداوند رسیده است، بلكه آنان خصلت هایی افزون بر این ها دارند. روایت مزبور را بخوانیم:
پیامبر (ص) فرمود:
من عرف الله و عظمه منع فاه من الكلام و بطنه من الطعام و عنی نفسه بالصیام و القیام. قالوا: بآبائنا و امهاتنا یا رسول الله هؤلاء اولیاء الله؟
قال (ص): ان اولیاء الله سكتوا فكان سكوتهم ذكرا و نظروا فكان نظرهم عبرة و نطقوا فكان نطقهم حكمة و مشوا فكان مشیهم بین الناس بركة. لولا آلاجال التی قد كتب الله علیهم لم تقر ارواحهم فی اجسادهم خوفا من العذاب و شوقا الی الثواب [2] .
كسی كه خدا را بشناسد و بزرگ بدارد، دهانش را از كلام و شكمش را از طعام
[ صفحه 312]
باز می دارد و جانش را با روزه و نماز به زحمت می اندازد. گفتند: پدران و مادرانمان فدایت ای پیامبر خدا، آیا اینان اولیای خدایند؟ حضرت فرمود: اولیای خدا سكوت كرده اند و سكوتشان ذكر است؛ نگاه كه می كنند نگاهشان عبرت است؛ هر سخنی كه می گویند حكمت است؛ راه رفتنشان میان مردم بركت است. اگر اجل مقدر خدا نبود، جان هاشان در جسم ها قرار نمی گرفت، از بس هراس از عذاب خدا دارند و به پاداش او شوق می ورزند.
امام علی (ع) تحمل و بردباری اولیای خدا را چنین بیان می كند:
ان اولیاء الله لا خوف علیهم و لا هم یحزنون. ثم قال: تدرون من اولیاء الله؟ قالوا: من هم یا امیرالمؤمنین؟ فقال: هم نحن و اتباعنا، فمن تبعنا من بعدنا طوبی لنا و طوبی لهم افضل من طوبی لنا قال: یا امیرالمؤمنین ما شأن طوبی لهم افضل من طوبی لنا؟ ألسنا نحن و هم علی امر؟ قال (ع) لا لانهم حملوا ما لم تحملوا علیه و اطاقوا ما لم تطیقوا [3] .
اولیای الهی نه می هراسند و نه اندوهگین می شوند. سپس فرمود: آیا می دانید اولیای خدا كیان اند؟ گفتند: ای امیرمؤمنان، آن ها چه كسانی هستند؟ فرمود: ما و پیروان ما. پس هر كس پس از ما از ما پیروی كند، سعادت از آن ما و آن هاست. و سعادت نصیب آنان برتر از سعادت ماست. گفتند: ای امیرمؤمنان، چرا چنین باشد؟ آیا ما و آنان در این امر و اعتقاد حق یكسان نیستیم؟ حضرت فرمود: نه، زیرا آنان چیزی را تحمل كردند كه شما نمی توانید و چندان طاقت آوردند كه شما نیاوردید.
و به راستی آیا ابوالفضل (ع) این گونه نبود؟ آیا سهمگین ترین دشواری ها و بزرگ ترین مصائب را بر خود هموار نكرد؟ و تا آخرین لحظه ها پیرو محض امام حسین (ع) نبود؟ آری، او به حق ولی پروردگار است و به جاست كه در زیارتش او را
[ صفحه 313]
«ولی خدا» می خوانیم. [4] .
در این جا بذل عنایت به این نكته بایسته است كه با مروری گذرا بر زندگی سراسر درس عباس (ع) بسا شواهد گویایی از این اوصاف گرانسنگ دریابیم.
در پایان به این مناجات شیرین و دلكش امام علی (ع) كه در آن صفات برجسته ی اولیای خدا را برمی شمارد نگاه كنید:
اللهم انك آنس الآنسین بأولیائك و احضرهم بالكفایة للمتوكلین علیك، تشاهدهم فی سرائرهم و تطلع علیهم فی ضمائرهم و تعلم مبلغ بصائرهم فأسرارهم لك مكشوفة و قلوبهم الیك ملهوفة. ان او حشتهم الغربة آنسهم ذكرك و ان صبت علیهم المصائب لجئوا الی الاستجارة بك علما بان ازمة الامور بیدك، مصادرها عن قضائك [5] .
خدایا، تو به اولیای خود از همه نزدیك تر و محرم تری و از همه كس بیش تر متوكلان خود را بسنده ای. آنان را در سر و ضمیر می بینی و باطن آن ها را می دانی و قدر بصیرت آن ها را می شناسی. اسرار آنان نزد تو آشكار است و دل هاشان به تو مشتاق، اگر غربت آنان را بترساند، یاد تو انیس آنان می شود و اگر مصائب بر آنان فرو ریزد، به تو پناه می آورند، زیرا می دانند رشته ی همه ی كارها به دست توست و همه چیز از قضای تو سرچشمه می گیرد.
عباس (ع) دیر آشنای انس با ذكر خداوند، با درك درست از این كه تمامی امور به دست پروردگار قلم می خورد، این بخش مناجات علی (ع) را در كربلا تفسیر كرد و به هنگام بارش مصیبت و ابتلا به حضرت او التجا آورد.
[ صفحه 314]
با گشت و گذری كوتاه در قرآن و روایات، «ولی خدا» را می شناسیم:
الا ان اولیاء الله لا خوف علیهم و لا هم یحزنون الذین آمنوا و كانوا یتقون لهم البشری فی الحیوة الدنیا و فی الاخرة لا تبدیل لكلمات الله ذلك الفوز العظیم [1] .
آگاه باشید كه اولیای خدا نه می ترسند و نه اندوهگین می شوند. كسانی كه ایمان آوردند و تقوا داشتند، بشارت در حیات دنیا و آخرت از آن آنان است. كلمات تقدیر خداوند دگرگون نمی شود این رستگاری بزرگ است.
رسول گرامی اسلام (ص) به روایت امام صادق (ع)، اولیای خداوند را به گونه ای می شناساند كه هر ساده اندیشی گمان نبرد اگر انسان مؤمنی از معرفت خدا و بینش الهی بهره مند بود و رفتار و گفتارش بر پایه ی موازین دین بود به مرتبه ی اولیای خداوند رسیده است، بلكه آنان خصلت هایی افزون بر این ها دارند. روایت مزبور را بخوانیم:
پیامبر (ص) فرمود:
من عرف الله و عظمه منع فاه من الكلام و بطنه من الطعام و عنی نفسه بالصیام و القیام. قالوا: بآبائنا و امهاتنا یا رسول الله هؤلاء اولیاء الله؟
قال (ص): ان اولیاء الله سكتوا فكان سكوتهم ذكرا و نظروا فكان نظرهم عبرة و نطقوا فكان نطقهم حكمة و مشوا فكان مشیهم بین الناس بركة. لولا آلاجال التی قد كتب الله علیهم لم تقر ارواحهم فی اجسادهم خوفا من العذاب و شوقا الی الثواب [2] .
كسی كه خدا را بشناسد و بزرگ بدارد، دهانش را از كلام و شكمش را از طعام
[ صفحه 312]
باز می دارد و جانش را با روزه و نماز به زحمت می اندازد. گفتند: پدران و مادرانمان فدایت ای پیامبر خدا، آیا اینان اولیای خدایند؟ حضرت فرمود: اولیای خدا سكوت كرده اند و سكوتشان ذكر است؛ نگاه كه می كنند نگاهشان عبرت است؛ هر سخنی كه می گویند حكمت است؛ راه رفتنشان میان مردم بركت است. اگر اجل مقدر خدا نبود، جان هاشان در جسم ها قرار نمی گرفت، از بس هراس از عذاب خدا دارند و به پاداش او شوق می ورزند.
امام علی (ع) تحمل و بردباری اولیای خدا را چنین بیان می كند:
ان اولیاء الله لا خوف علیهم و لا هم یحزنون. ثم قال: تدرون من اولیاء الله؟ قالوا: من هم یا امیرالمؤمنین؟ فقال: هم نحن و اتباعنا، فمن تبعنا من بعدنا طوبی لنا و طوبی لهم افضل من طوبی لنا قال: یا امیرالمؤمنین ما شأن طوبی لهم افضل من طوبی لنا؟ ألسنا نحن و هم علی امر؟ قال (ع) لا لانهم حملوا ما لم تحملوا علیه و اطاقوا ما لم تطیقوا [3] .
اولیای الهی نه می هراسند و نه اندوهگین می شوند. سپس فرمود: آیا می دانید اولیای خدا كیان اند؟ گفتند: ای امیرمؤمنان، آن ها چه كسانی هستند؟ فرمود: ما و پیروان ما. پس هر كس پس از ما از ما پیروی كند، سعادت از آن ما و آن هاست. و سعادت نصیب آنان برتر از سعادت ماست. گفتند: ای امیرمؤمنان، چرا چنین باشد؟ آیا ما و آنان در این امر و اعتقاد حق یكسان نیستیم؟ حضرت فرمود: نه، زیرا آنان چیزی را تحمل كردند كه شما نمی توانید و چندان طاقت آوردند كه شما نیاوردید.
و به راستی آیا ابوالفضل (ع) این گونه نبود؟ آیا سهمگین ترین دشواری ها و بزرگ ترین مصائب را بر خود هموار نكرد؟ و تا آخرین لحظه ها پیرو محض امام حسین (ع) نبود؟ آری، او به حق ولی پروردگار است و به جاست كه در زیارتش او را
[ صفحه 313]
«ولی خدا» می خوانیم. [4] .
در این جا بذل عنایت به این نكته بایسته است كه با مروری گذرا بر زندگی سراسر درس عباس (ع) بسا شواهد گویایی از این اوصاف گرانسنگ دریابیم.
در پایان به این مناجات شیرین و دلكش امام علی (ع) كه در آن صفات برجسته ی اولیای خدا را برمی شمارد نگاه كنید:
اللهم انك آنس الآنسین بأولیائك و احضرهم بالكفایة للمتوكلین علیك، تشاهدهم فی سرائرهم و تطلع علیهم فی ضمائرهم و تعلم مبلغ بصائرهم فأسرارهم لك مكشوفة و قلوبهم الیك ملهوفة. ان او حشتهم الغربة آنسهم ذكرك و ان صبت علیهم المصائب لجئوا الی الاستجارة بك علما بان ازمة الامور بیدك، مصادرها عن قضائك [5] .
خدایا، تو به اولیای خود از همه نزدیك تر و محرم تری و از همه كس بیش تر متوكلان خود را بسنده ای. آنان را در سر و ضمیر می بینی و باطن آن ها را می دانی و قدر بصیرت آن ها را می شناسی. اسرار آنان نزد تو آشكار است و دل هاشان به تو مشتاق، اگر غربت آنان را بترساند، یاد تو انیس آنان می شود و اگر مصائب بر آنان فرو ریزد، به تو پناه می آورند، زیرا می دانند رشته ی همه ی كارها به دست توست و همه چیز از قضای تو سرچشمه می گیرد.
عباس (ع) دیر آشنای انس با ذكر خداوند، با درك درست از این كه تمامی امور به دست پروردگار قلم می خورد، این بخش مناجات علی (ع) را در كربلا تفسیر كرد و به هنگام بارش مصیبت و ابتلا به حضرت او التجا آورد.
[ صفحه 314]
[1] يونس: 62.
[2] بحارالانوار، ج 69، ص 288، حديث 23.
[3] همان، ج 69، ص 277، حديث 10.
[4] براي شناخت ويژگي هاي اولياي خدا دقت در اين روايت امام علي (ع) بايسته است: «ان اولياء الله هم الذين نظروا الي باطن الدنيا اذا نظر الناس الي ظاهرها...» نهج البلاغه، حكمت 432. در اين باره بنگريد به: بحارالانوار، ج 69، ص 319 و الكافي، ج 2، ص 627، وسائل الشيعة، ج 1، ص 369.
[5] بحارالانوار، ج 69، ص 329، حديث 40.